We kunnen niet langer wachten en moeten een duidelijk signaal geven naar de politiek en de energiesector. Jammer genoeg dénken velen dit signaal al te geven. Uit onderzoek blijkt dat Vlamingen groene energie superbelangrijk vinden. 46% van de Vlamingen zit vandaag al op een ‘groen’ contract. Dat is op zich goed nieuws, maar deze keuze helpt de transitie naar groen in realiteit amper vooruit.
Daarom wil ik jullie uitleggen met welke problemen we te maken hebben. Ik geloof dat we de problemen pas kunnen oplossen als we ze onder ogen durven zien en ze uitspreken. Laat ik beginnen met de verdeling van de herkomst van de energie in België en de daarbij behorende contracten en garanties van oorsprong.
"46% van de Vlamingen kiest voor groene energie terwijl slechts 14,5% gelinkt wordt aan Belgische opwekkers. De meeste mensen denken hun steentje bij te dragen, terwijl dit helemaal niet waar is."
Volgens onderzoek besteedt de Vlaming op jaarbasis slechts acht minuten (8 minuten: zo lang duren twee liedjes) aan hun energiecontract. De klassieke energieleveranciers weten dat natuurlijk ook en maken er handig gebruik van. Ze verkopen de achteloze consument een contract dat groen gekleurd wordt met certificaten uit het buitenland. Slechts 9% wordt gedekt door lokale groene opwekkers uit Vlaanderen en 5,5% door andere Belgische bronnen. Dit wil zeggen dat 31,5% van de Vlaamse gezinnen (jawel, 1 op de 3) nu groene stroom koopt die de transitie naar groen in België niet vooruit helpt.
Bron: VREG, Herkomst van groene stroom in Vlaanderen, Brandstofmixrapport 01/08/2019
Biomassa helpt de energietransitie niet vooruit
9% Vlaamse certificaten betekent overigens niet dat al deze energie daadwerkelijk groen is, want de helft van deze certificaten is afkomstig van biomassa. Biomassa klinkt misschien goed, maar het is een marketingterm. Het is niet omdat er ‘bio’ in voorkomt dat het ook écht groen is. Zo verwerkt men speciaal in Canada gekweekte bomen tot pellets. Vervolgens worden die naar België getransporteerd waar ze door verbranding worden omgezet in elektriciteit, in bijvoorbeeld Rodenhuize bij Gent. Vandaag komt de meeste Vlaamse ‘groene’ energie uit die biomassa.
"Wanneer Vlaamse opwekkers worden gelinkt aan groene contracten is dit in 50% van de gevallen biomassacentrales. Een omstreden technologie die velen niet als effectief groen beschouwen."
Bron: VREG, Groene energie uit Vlaanderen per technologie, Brandstofmixrapport 01/08/2019
Actiegroepen stellen zich dan ook terecht vragen bij de CO2-impact van de hele keten van elektriciteitsproductie door biomassa. Toch krijgen producenten die biomassa gebruiken vandaag Belgische groenestroomcertificaten. Dat klopt toch niet helemaal? Dit is een ‘groene’ technologie waar veel consumenten niet mee gediend zijn.
Labels waar consumenten écht op kunnen vertrouwen
De consument vindt op dit moment dus niet de weg naar de zuivere groene energie-opwekkers die in Vlaanderen reeds actief zijn. Ik heb een probleem met het feit dat om het even welke hernieuwbare energiebron recht geeft op het gebruik van woorden zoals ‘groen’ op het energiecontract. Sommige productiemethodes zijn dan wel ‘hernieuwbaar’, maar niet groen.
“Ik heb een probleem met het feit dat er nu slechts 1 label bestaat, namelijk ‘groen’. Consumenten zouden eenvoudig moeten kunnen kiezen voor lokale projecten en inzicht krijgen in de activiteiten van de opwekker. Hier moet dringend op worden ingezet!”
Want dat is een van de problemen: veel productiemethodes krijgen groenestroomcertificaten, ook methodes die eigenlijk niet helemaal groen of klimaatneutraal zijn. Zo raakt het begrip ‘groene energie’ helemaal uitgehold. Certificaten zouden zo moeten worden toegekend dat het steeds glashelder is waar de energie is opgewekt en op basis van welke methode. Zo kan iedereen op een eenvoudige manier voor zichzelf uitmaken welke vorm van energie ze in huis halen. Met duidelijke regels rond communicatie van herkomst kan de consument kiezen om effectief bij te dragen tot de transitie naar groen in België. Consumenten hebben labels nodig waar ze écht op kunnen vertrouwen.
Kiezen voor producent in plaats van leverancier
Vandaag kiezen mensen een energieleverancier. Géén energie-opwekker. Daar moeten we van af, zodat consumenten op een transparante manier weten waar hun energie vandaan komt. Als jij bij een energieleverancier een contract kiest dat ‘Eco eco bio bio plus green’ heet, dan is het nog steeds perfect mogelijk dat de energie die jij koopt afkomstig is van vervuilende centrales. De VREG geeft wel de juiste informatie en heeft de zogenaamde ‘herkomstvergelijker’ ontwikkeld. Zo kan je nagaan waar de energie van jouw contract vandaan komt. Het probleem: de herkomstvergelijker wordt nog te weinig gepromoot. Hier moeten we meer op inzetten, want mensen moeten de waarheid te weten achter hun energiecontract.
De échte oplossing – en dat is ook net waarom ik samen met Rens Bolt heb opgericht – is dat mensen niet meer voor een anonieme leverancier kiezen, maar voor een producent waar ze in geloven. Het moet mogelijk worden om je energie rechtstreeks bij een lokale groene producent te gaan kopen. Daar zorgen wij voor.
